By Patrycja Kidawa 
Składka zdrowotna osób prowadzących działalność w 2025 r. stanowi fundamentalne obciążenie publicznoprawne, które niejednokrotnie porównuje się z innymi kosztami przedsiębiorcy, takimi jak składki emerytalne czy podatek dochodowy. Choć różni się od nich istotnie pod względem celu i sposobu naliczania, wiele osób zauważa, że całość zobowiązań wynikających z przepisów prawa może w praktyce istotnie obciążyć budżet małych i średnich firm. W bieżącym stanie prawnym składka zdrowotna osób prowadzących działalność w 2025 r. powinna być regulowana w oparciu o przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2561, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009, z późn. zm.).
W kontekście porównania z podatkiem dochodowym, składka zdrowotna osób prowadzących działalność w 2025 r. nie służy bezpośrednio finansowaniu wydatków państwa w takim szerokim zakresie, jak czynią to podatki, lecz koncentruje się na zapewnieniu powszechnego dostępu do opieki zdrowotnej w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Różnica polega również na tym, że podatek dochodowy jest oparty o stawki i progi wynikające z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast składka zdrowotna osób prowadzących działalność w 2025 r. bazuje na wyznaczonej stawce procentowej i podstawie wymiaru ściśle określonej w przepisach dotyczących ubezpieczeń zdrowotnych. W praktyce oba te obciążenia uzależniają się w pewnym stopniu od dochodu przedsiębiorcy, lecz zasady ich ustalania podlegają innym kryteriom prawnym i kontrolnym.
Składka zdrowotna – jednoosobowa działalność gospodarcza
Z punktu widzenia przeciętnego właściciela jednoosobowej działalności gospodarczej, składka zdrowotna osób prowadzących działalność w 2025 r. może wydawać się podobna do comiesięcznego kosztu abonamentu medycznego, jednak skala i charakter zobowiązania różnią się diametralnie. Prywatne ubezpieczenia zdrowotne działają na podstawie umowy cywilnoprawnej z towarzystwem ubezpieczeniowym albo dostawcą usług medycznych, a zakres świadczeń bywa zależny od wykupionego pakietu. Z kolei składka zdrowotna osób prowadzących działalność w 2025 r. zapewnia prawo do korzystania z usług publicznej służby zdrowia w granicach określonych przez przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w szczególności art. 66 i art. 67 tej ustawy, które definiują krąg osób obowiązanych do ubezpieczenia i opisują świadczenia zdrowotne objęte powszechnym systemem.
Ponadto składka zdrowotna osób prowadzących działalność w 2025 r. wymaga zgłoszenia w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych oraz terminowego rozliczania. Nie jest to więc jednorazowa umowa, lecz stały obowiązek publicznoprawny regulowany wieloma szczegółowymi przepisami, w tym art. 81 ustawy z 2004 r. Warto zatem pamiętać, że opłacanie składki zdrowotnej wiąże się z dostępem do świadczeń w całym kraju, zgodnie z zasadami określonymi w przepisach o państwowej opiece zdrowotnej. Zestawienie z prywatnymi pakietami medycznymi unaocznia, że w ramach publicznego systemu przedsiębiorca nie wybiera zakresu usług, lecz podlega określonym regulacjom, a ich kontrolę wykonuje ZUS oraz NFZ.