Przywrócenie terminu podatkowego jest kwestią, która często budzi niepokój wśród podatników, zwłaszcza wtedy, gdy z różnych przyczyn nie udało im się dochować obowiązujących terminów. W realiach polskiego systemu podatkowego niedotrzymanie ustawowych dat może prowadzić do dotkliwych konsekwencji finansowych i prawnych. Porównywalnie do sytuacji, w której ktoś spóźnia się z wniesieniem pozwu w postępowaniu cywilnym, tu również istnieje możliwość podjęcia stosownych działań, mających na celu odzyskanie utraconej szansy na złożenie deklaracji bądź wniosku w sposób prawnie skuteczny. Jednocześnie trzeba pamiętać, że procedury przywracania terminu w sprawach podatkowych rządzą się odrębnymi przepisami i nie zawsze są tożsame z trybem występującym w innych rodzajach postępowań.
Podstawą prawną pozwalającą na przywrócenie terminu podatkowego są przepisy ordynacji podatkowej, czyli ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1540, z późn. zm.). Ustawodawca umożliwił tu pewną elastyczność, mając świadomość, że w praktyce mogą wystąpić sytuacje losowe, nieprzewidziane, czy też okoliczności niezależne od woli podatnika, które uniemożliwiły mu działanie w terminie. Aby jednak skutecznie uzyskać przywrócenie terminu podatkowego, podatnik musi spełnić ściśle określone warunki formalne, dotyczące zarówno charakteru zdarzenia wywołującego opóźnienie, jak i terminu, w jakim powinien złożyć stosowny wniosek. Niezbędna okazuje się również właściwa argumentacja oraz nienaganna staranność w gromadzeniu dowodów, które potwierdzają, że spóźnienie nie powstało wyłącznie z winy podatnika.
Przywrócenie terminu podatkowego
Zgodnie z art. 162 § 1, strona może wnosić o przywrócenie terminu, jeżeli uchybienie terminowi nastąpiło bez jej winy. Przy ocenie winy bierze się pod uwagę, czy podatnik zachował należytą staranność, tzn. czy rzeczywiście dołożył wszelkich możliwych starań, aby dochować wymaganego ustawowo czasu na dokonanie określonej czynności. Właśnie to rozróżnienie między winą a brakiem winy stanowi fundament całej procedury, dlatego w momencie, gdy ktoś zastanawia się nad tym, czy przysługuje mu przywrócenie terminu podatkowego, powinien szczególnie zwrócić uwagę na to, co było przyczyną spóźnienia.
Według dominującej linii orzeczniczej sądów administracyjnych, winę wyklucza zdarzenie o charakterze losowym lub innym, niezależnym od podatnika, którego nie mógł on przewidzieć ani mu zapobiec. Przykładem może być nagła hospitalizacja, ciężka choroba, awaria systemu teleinformatycznego w urzędzie, klęska żywiołowa czy inna sytuacja uniemożliwiająca terminowe złożenie deklaracji lub wniosku. Istotna jest też ocena, czy podatnik podjął odpowiednie kroki, by mimo przeszkód spełnić obowiązek w ustawowym czasie. Jeżeli dla urzędu skarbowego okaże się, że podatnik mógł przełożyć wykonanie zadania na inny dzień, a opóźnienie nie wynikało wyłącznie z przyczyn zewnętrznych, to przywrócenie terminu podatkowego – Jak to zrobić może być utrudnione lub wręcz niemożliwe.
Wniosek o przywrócenie terminu podatkowego
Co do warunków formalnych, należy wspomnieć, że wniosek o przywrócenie terminu podatkowego trzeba złożyć w ciągu siedmiu dni od ustania przyczyny uchybienia. Ten wymóg terminowy jest bardzo rygorystycznie przestrzegany przez organy skarbowe. Oznacza to, że podatnik nie ma dowolnie długiego czasu, by zastanawiać się nad sformułowaniem wniosku. Niezwłoczność w działaniu stanowi kluczowy element powodzenia całej procedury. Dodatkowo wniosek musi zawierać uprawdopodobnienie braku winy w uchybieniu terminu oraz dowody potwierdzające wystąpienie przyczyn losowych czy też innych nadzwyczajnych okoliczności.